ایران سومین کشور دارنده فناوری درمان سرطان خون با “ژن‌درمانی”

دکتر امیرعلی حمیدیه؛ استاد و رئیس پژوهشکده ژن، سلول و بافت دانشگاه علوم پزشکی تهران در رابطه با موفقیت ایران در درمان سرطان خون با ژن‌درمانی و جایگاه ایران در این عرصه اظهار کرد: به‌دلیل اینکه محصولات به‌صورت شرکت‌ها در دنیا معرفی می‌شوند، فقط دو شرکت چندملیتی بزرگ در دنیا هستند که روی موضوع ژن‌درمانی کار می‌کنند.

وی گفت: یکی از این شرکت‌ها “نوارتیس” است که یک شرکتی بزرگتر از فایزر است و دیگری شرکت “گرید” است؛ در واقع این دو شرکت، تولیدات “کارتی‌سل” سرطان و لنفوم را انجام می‌دهند.

دبیر ستاد توسعه علوم و فناوری‌های سلول‌های بنیادی معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری تصریح کرد: موضوع ژن‌درمانی در دنیا فقط برای سرطان‌های خون و لنفوم آمده است و برای تومورهای جامد مثل سرطان سینه، سرطان روده، سرطان معده و… مطمئناً ظرف ۵ تا ۱۰ سال آینده تمام درمان‌های سرطان به‌سمت روش‌های ایمونوسل‌تراپی خواهد رفت یعنی با کمک سلول‌های ایمنی بدن که دست‌ورزی و ویرایش ژنومی بشوند، درمان سرطان‌های دیگر نیز به آن سمت خواهد رفت.

نخستین ژن‌درمانی موفق در ایران به‌روش کارتی‌سل درمانی در شهریور ماه ۱۴۰۱ در بیمارستان مرکز طبی کودکان وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام شد. این پیشرفت بزرگ علمی در کشور با همکاری مرکز تحقیقات سلول و ژن‌درمانی کودکان در پژوهشکده ژن، سلول و بافت دانشگاه با یک شرکت دانش‌بنیان مستقر در مرکز جامع سلول‌های بنیادی و پزشکی بازساختی دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام شد.

“آرمان” بیمار ۵ساله مبتلا به سرطان خون نوع “لوکمی لنفوبلاستیک” حاد که سه بار سابقه برگشت یا عود بیماری داشته و به درمان‌های رایج شیمی‌درمانی پاسخ مناسب نداده بود به‌دلیل نداشتنِ دهنده مناسب برای پیوند سلول‌های بنیادی و مقاوم به شیمی‌درمانی، بیمار کاندیدای ژن‌درمانی شد.

بیمار بعد از گذشت دوماه از تزریق سلول‌های کارتی‌سل در شرایط بالینی مناسب بدون حضور سلول‌های بدخیم در خون و مغز استخوان است.

“نوارتیس” شرکت داروسازی سوئیسی چندملیتی است که از نظر میزان فروش، رتبه دوم از بزرگترین شرکت‌های داروسازی جهان را به خود اختصاص داده است؛ “نوارتیس” در زمینه تولید داروهایی مانند کلوزاپین، دیکلوفناک، کاربامازپین، والزارتان، سیکلوسپورین، متیل فنیدات (ریتالین)، تربینافین و غیره فعالیت می‌کند. در سال ۲۰۱۰ میزان فروش این شرکت بالغ بر ۴۶٫۸۰۶ میلیارد دلار برآورد شده‌ است.