آزمونی خطیر برای گلوگاه مهم اقتصادی گیلان/تحول یا تداوم رویه سابق با کاندیدای پوششی!

یکی از راهبردهای مهم اقتصادی دولت سیزدهم، اتخاذ استراتژی همگرایی نظام اقتصادی با کشورهای همسایه به‌ویژه کشورهای حاشیه دریای کاسپین ازجمله فدراسیون روسیه است.
ایران طی سال‌های اخیر با گسترش روابط دیپلماتیک با روسیه، توسعه همکاری‌های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی را برای ذینفعان دو کشور در منطقه ایجاد کرده و روزبه‌روز دامنه این تبادلات در حال گسترش است.
کارنامه ناموفق در دست گرفتن بازار روسیه برای اتاق گیلان
با توسعه روابط دیپلماتیک مابین ایران و روسیه انتظار می‌رفت تراز مبادلات به‌ویژه در حوزه اقتصادی افزایش چشم‌گیری داشته باشد اما آمارها نشان می‌دهد علیرغم این ارتباطات وسیع، سطح مبادلات تجاری ایران و روسیه چندان رضایت‌بخش نیست.
روسیه سالانه حدود ۳۰۰ میلیارد دلار از کشورهای جهان واردات دارد اما سهم ایران از این حجم از مبادلات تنها در سال گذشته حدود یک میلیارد دلار بوده درحالی‌که ترکیه طی همین مدت حدود پنج میلیارد دلار و هند، حدود ۶ میلیارد دلار به روسیه صادرات داشته است.
یکی از راهکارهای افزایش صادرات به کشور روسیه، فعال کردن اتاق‌های بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی است؛ این اتاق که به‌منظور ایجاد هماهنگی و همکاری بین بازرگانان و صاحبان صنایع و معادن با نهادهای دولتی فعالیت می‌کند نقش بسیار مهمی در توسعه صادرات دارد و فعالیت‌های آن، مستقیماً در افزایش تراز تجاری مؤثر است.
اتاق بازرگانی گیلان با توجه به قرابت جغرافیایی با کشور روسیه، تجار مجرب، صنایع، معادن و کشاورزی فعال و قدرتمند، می‌توانست یکی از فعال‌ترین اتاق‌های کشور در حوزه صادرات باشد اما همان‌گونه که در بالا به آن اشاره شد، سطح مبادلات تجاری ایران با این کشور که به‌شدت به تولیدات کشاورزی، صنایع و معادن ما نیازمند هستند، پایین و دلایل و چگونگی آن و حتی راهکارها برای برون‌رفت از این بن‌بست خودساخته، قابل‌تأمل و مستلزم بررسی است.
اما و اگرهای ناتمام سرای ایرانی در روسیه
یکی از اقدامات قابل‌قبول اتاق بازرگانی گیلان که با تلاش‌ها و همت هیئت‌رئیسه اتاق راه‌اندازی شد، سرای تجاری ایرانیان در آستراخان روسیه است.
سرایی که یقیناً با راهبرد و اهداف بلندمدتی ازجمله توسعه مبادلات تجاری بود ولی اکنون پس از هفت سال از راه‌اندازی، نتیجه این سرمایه‌گذاری به نظر می‌رسد ناملموس باشد.
بنا بر آمار غیر رسمی، ماهانه حدود ۶ هزار دلار برای نگهداری و هزینه‌های جاری این سرای تجاری اعتبار صرف می‌شود که لازم است مسؤولان اتاق صرف این میزان هزینه را با قیاسی بین قراردادها و عایدی که طی این مدت برای اتاق کسب‌شده را تبیین کنند.
فرصت‌هایی که همچنان می‌سوزد
به اذعان برخی تجار و منابع محلی در روسیه طی چند ماه گذشته نمایشگاهی تحت عنوان توانمندی‌های صنعتی و تولیدی ایران در آستراخان برگزار شد اما به علت عدم سازمان‌دهی درست و عدم ترخیص به‌موقع کالاهای نمایشگاهی، غرفه‌های خالی به نمایش عموم گذاشته و همین غرفه‌های خالی دلیلی شد تا استقبال مقامات روس و بازدیدکنندگان از غرفه‌ها با کاهش چشمگیری روبرو شود؛ این مسئله غفلتی در جهت نادیده گرفته شدن توانمندی‌های ایران در نمایشگاه بود که به‌نوعی سخره استعدادهای ملی نیز به شمار رفت.
در حال حاضر، تجار ایرانی نمی‌توانند مواد پروتئینی و کشاورزی داخلی را به علت فقدان زیرساخت مناسب به روسیه صادر کنند درحالی‌که انتظار می‌رفت مسؤولان اتاق بازرگانی مجموعه اقداماتی را جهت برون‌رفت این دست از موانع برای فعالان اقتصادی فراهم می‌کردند.
برخی از تجار منتقد، معتقدند تنها سهامدار شرکت ثبت شده بازرگانی که تماماً با پول اتاق بازرگانی انجام شده، متعلق به یکی از اعضای هیئت‌رئیسه اتاق بازرگانی گیلان است و ساختمان سرای تجاری نیز به نام این شرکت بوده و بر اساس قوانین روسیه همه توافق و صورت‌جلسه‌ای که در ایران تنظیم شود هیچ جایگاه حقوقی در آن کشور نخواهد داشت و درصورتی‌که اتفاقی برای این عضو حقوقی اتاق رخ دهد، این سرمایه عمومی درخطر تهدید قرار خواهد گرفت! که بررسی ابعاد درستی یا نادرستی این ادعا قطعاًباید توسط دستگاه‌های نظارتی صورت گیرد.
ماجرای قابل تأمل کارت‌های صادره بازرگانی
برخی دیگر از فعالان بازرگانی در گیلان هم مدعی هستند انتخابات اخیر اتاق بازرگانی گیلان نیز محل ابهام است چراکه دارندگان کارت بازرگانی در استان بالغ‌بر ۸۰۰ نفر هستند که بسیاری از این کارت‌ها به دلایل مختلف تمدید نشد و برخی‌ها نیز تعلیق شده‌اند! آن‌ها می‌گویند: از بین همه اعضای عضو اتاق بازرگانی نیز تنها ۱۱۷ نفر به‌پای صندوق رأی آمدند که ۳۶ یا ۳۷ نفر از آن‌ها کاندیدا بودند!
پیشتر نیز یک منبع آگاه در گفتگو با فارس گفته بود که رئیس فعلی اتاق بازرگانی گیلان، حدود ۸۰ درصد از کارت‌های عضویت اتاق مشترک ایران و روسیه از بین اعضای اتاق بازرگانی گیلان سازماندهی شده‌اند، رئیس اتاق بازرگانی گیلان با سا‌ماندهی این کارت‌ها، آرای انتخابات اتاق مشترک ایران و روسیه را نیز مهندسی کرده است.
ورود دستگاه نظارتی به پرونده تخلفات اتاق مشترک ایران و روسیه در دی‌ماه سال ۱۴۰۰ گذشته منجر به اعزام هیاتی از اتاق ایران برای پایش کارت‌های اتاق گیلان شد که نتیجه بررسی‌های هیات پایش، حاکی از تخلفات گسترده و جعل هویت تجاری برای افراد غیر تاجر توسط رئیس اتاق بازرگانی گیلان شد به نحوی که معاون حقوقی و معاون تشکل‌های اتاق بازرگانی طی نامه‌ای ضرورت برخورد انضباطی با متخلف را به طور رسمی در تاریخ نوزدهم دی‌ماه سال گذشته به رئیس اتاق بازرگانی ایران (شافعی)، اعلام کرد اما ‌تا‌کنون هیچ اقدامی در این خصوص انجام نگرفته است.